Πελοποννήσιων Νοτιοελλαδιτών και Θρακών Βορειοελλαδιτών «Χρονικά»

Στο «Χρόνο» διαβάζω για την γενική αδιαφορία έως εχθρικότητα, αλλά και τη φιλοξενία κάποιων κατοίκων της Ηλείας και καταλαβαίνω απόλυτα γιατί μιλά. Ζώντας στην Καλαμάτα (Μεσσηνία) για 6 ολόκληρα χρόνια, γνώρισα και τις 2 «ράτσες» της Πελοποννησιακής «πανίδας» που, όμως, συναντώνται παντού σε διαφορετική –κάθε φορά– αναλογία. Γιατί λοιπόν η Ηλεία να αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση;
Για τον απλούστατο λόγο ότι, ενώ σε μερικά μέρη (και δη στα βόρεια, στα οποία συνηθίσαμε) ο κανόνας είναι η φιλική προδιάθεση των ανθρώπων, ενώ οι κακότροποι αποτελούν εξαιρέσεις, στην Ηλεία συμβαίνει το αντίθετο. Οι κάτοικοί της έχουν «κακή» φήμη την οποία δεν απέκτησαν χωρίς αφορμή! Πρόκειται για μια «κλειστή» κοινωνία, που δεν εμπιστεύεται τους έξωθεν «αρριβάροντες» (από το «arrive», που σημαίνει «καταφθάνω»), αλλά και για «κλειστούς» ανθρώπους, που είναι καχύποπτοι έναντι των συμπολιτών τους, αφού ο καθένας κοιτά τη δουλειά του (στην καλύτερη) ή κοιτά πώς να «φάει» εις βάρος του άλλου (στη χειρότερη). Με αυτήν την έννοια, βέβαια, δεν τους αδικώ για την καχυποψία. Και το ένα τροφοδοτεί το άλλο σε ένα φαύλο κύκλο «κότας και αυγού».
Την Πελοπόννησο τη γύρισα ολόκληρη πολλάκις και πραγματικά οι κάτοικοι της Ηλείας ξεχωρίζουν. Και ξενίζουν! Γιατί, σίγουρα, η ποιότητα του κόσμου στο σύνολό της δεν έχει σχέση με αυτήν των Βορείων. Αλλά υπάρχει αρκετά καλός κόσμος σε Αρκαδία και Λακωνία, κάτι λιγότερο σε Μεσσηνία, Αργολίδα και Κορινθία, ενώ στην Ηλεία και την Αχαΐα…ουδέν σχόλιον! Λες κι αυτοί «έπεσαν» από αλλού. Μπορεί να είναι και οι πολλές βροχές, που τους μουλιάζουν περισσότερο. Έτσι δεν μπορώ να πω πως, επειδή εγώ γνώρισα πολλούς «καλούς» εκεί χάμου και πέρασα πολύ καλά, οι περισσότεροι είναι έτσι. Δυστυχώς, δεν είναι. Είναι τεράστια η διαφορά από τους Βόρειους. Και το διαπιστώνουν και οι ίδιοι οι «χαμουτζήδες» όταν έρχονται εδώ πάνω. Κι έρχονται συχνά!
Παρατηρείστε επίσης τι θα γίνει τώρα, μετά τις φωτιές, πριν προλάβει να «καθίσει» η στάχτη: θα σκοτωθούν μεταξύ τους για το ποιος θα κάνει πρώτος τι επάνω στα καμένα! Να μου το θυμηθείτε. Εδώ πάνω θα…σκοτώναμε όποιον επιχειρούσε οτιδήποτε πλην αναδάσωσης – εκεί κάτω θα σκοτωθούν για το ποιος θα εκμεταλλευτεί περισσότερο τη γη. Το λέω μετά βεβαιότητος, ελπίζοντας να με διαψεύσουν, γιατί ο Καϊάφας είναι (ή μήπως…ήταν) ένα από τα ομορφότερα μέρη στον πλανήτη γη! Το εννοώ!!! Δεν θα μου προκαλούσε δε εντύπωση αν αποκαλύπτετο ότι αυτοί που «άναψαν τα σπίρτα» εκεί χάμω ήταν ντόπιοι. Αυτό που λογικά δε συμβαίνει αλλού, εκεί μπορεί να έχει συμβεί λόγω νοοτροπίας. Να μην ήρθαν, δηλαδή, τα ψευτοπαλικαράκια–ντελιβεράδες απ’ έξω να βάλουν τις φωτιές, αλλά να τις έβαλαν ντόπιοι, μπας και πάρουν κα’να φράγκο ή κερδίσουν κα’να «θέλημα» από κα’ναν εγχώριο προύχοντα ή προεστό.
Σίγουρα οι «εκμεταλλευτές» και οι «αλτρουιστές» υπάρχουν παντού. Κι εμείς έχουμε από τους πρώτους κι η Ηλεία από τους δεύτερους. Μιλά ο Χρόνος για την καλοσύνη του Δημάρχου (μήπως ήταν κοινοτάρχης;) του απομακρυσμένου χωριού και καταλαβαίνουμε ότι οι άνθρωποι που ζουν λίγο παραπέρα από το…γενικό κακό έχουν μια περίεργη «ανοσία» σ’ αυτό. Έτσι δεν είναι παντού, τις περισσότερες φορές; Και «χτυπά» περίεργα, αφού μιλάμε για μια τοπική πλειοψηφία που αποτελεί μέρος της μειοψηφίας στη συνολική περιοχή. Και δικαιολογείται έτσι, ίσως, η πίστη του φιλοσόφου στην «καλή» φύση του ανθρώπου επί τη γενέσει του και την νόηση ότι η «σήψη» έρχεται ως αποτέλεσμα εξωγενών παραγόντων. Ποιος ξέρει…
Αυτοί είναι κι οι λόγοι για τους οποίους βλέπετε λαμπρούς εκπροσώπους της Πελοποννήσου, που ανήκουν στις λεγόμενες «εξαιρέσεις», να τελειώνουν σχολές εδώ στα βόρεια και να μην το «κουνάνε» για τα παλιά πάτρια εδάφη μετά τις σπουδές, προτιμώντας να κάνουν τη Βόρεια Ελλάδα νέα τους πατρίδα και να διάγουν εδώ πάνω τον τους υπόλοιπους βίους τους. Δεν είναι τυχαίο. Πόσοι βορειοελλαδίτες ζουν κάτω; Όχι πολλοί. Ξέρω! Ήμουν εκεί και κατεβαίνω συχνά ακόμη και τώρα. Καμία σχέση με το αντίστοιχο νούμερο των Νοτιοελλαδιτών που ζουν εδώ, οι οποίοι είναι πολύ περισσότεροι, αριθμητικά και ποσοστιαία. Όπως σ’ όλον τον κόσμο: όπως από το Idaho φεύγουν για να πάνε στο Los Angeles, ή (διασυνοριακά) από τη Σόφια φεύγουν για να κατέβουν στη Θεσσαλονίκη, έτσι κι από την Πελοπόννησο έρχονται εδώ, με το πρόσχημα των σπουδών και ότι ήθελε προκύψει. Και προκύπτει!!! Εσωτερική μετανάστευση! Κι εμείς δε χαλάμε χατίρια, αν οι νεοφερμένοι μας γουστάρουν. Απεναντίας, ανταποδίδουμε!
Και ευτυχώς που εμείς είμαστε εδώ που είμαστε και μακριά από ‘κει χάμω, όσον αφορά τον τρόπο ζωής. Και θα έπρεπε να ακούσετε το «Χρόνο» στο συγκεκριμένο ζήτημα. Είχα γράψει κι εγώ περί αυτού, προειδοποιώντας όμως, κι όχι κατόπιν εορτής, γιατί γνώριζα. Όπως είχα διερωτηθεί νωρίτερα γιατί πήγαν Θρακιώτες να βοηθήσουν και στην Πάρνηθα, εφόσον δεν ενδιαφέρονται να βοηθήσουν οι…περίοικοι! Τώρα που οι Θρακιώτες προσέφεραν στους Πελοποννήσιους την «εύνοια της αμφιβολίας» (ή «benefit of the doubt», που λέμε), ανακαλύψανε κι από μόνοι τους τι συμβαίνει εκεί. Όπως και στην Πάρνηθα: θα καταλάβουν πόσο εις μάτην είναι όλα, αν –ο μη γένοιτο– καεί ποτέ η Νυμφαία!
Πάει πολύς καιρός που η Κομοτηνή κι η Καλαμάτα έγιναν «αδελφές» κι ευτυχώς αυτό δεν ξεχάστηκε από τους ανθρώπους που δημιούργησαν αυτήν τη σχέση που ακόμα υπάρχει, ασχέτως αν οι περισσότερο «σύγχρονοι» δεν τη θυμούνται. Κρίμα! Θα ‘πρεπε! Γιατί υπάρχουν και τα χλωρά φύλλα «χάμω», τα οποία – θες επειδή «έπεσαν» από άλλο…δέντρο, θες από σκέτη αντίδραση στους υπόλοιπους – είναι πραγματικό «χρυσάφι». Μπορεί να μη φτάνουν για να αναφωνήσουμε «Άνοιξη!», αλλά καλά θα είναι να κρατάμε την επαφή μαζί τους: με τις εξαιρέσεις που μοιάζουν μ’ εμάς (όπως αυτές στο χωριό που βρήκε ο δήμαρχος) κι όχι με τους άλλους που ζουν «στον κόσμο τους», με τον οποίο μάλιστα οι προηγούμενοι μπορεί να δυσφορούν, αλλά αναγκαστικά να συνυπάρχουν. Προσωπικά, τουλάχιστον, δε μπορώ αν δεν πάω μια φορά το χρόνο κάτω για να συναντήσω μερικά τέτοια «δείγματα». Λίγους και καλούς. Και δη στην Καλαμάτα, που καμιά άλλη ελληνική πόλη δεν έχει τις παραλίες της και τα νερά της.
Και για να επανέρθουμε ειδικά στους κατοίκους της Ηλείας, ζούσαν αυτοί καλά στον «ευλογημένο» τους τόπο κι εμείς καλύτερα στον «ευλογημένο» μας τόπο, μέχρι που αυτοί έκαψαν το δικό τους. Ή βοήθησαν να καεί, ίσως επειδή υποτίμησαν τις συνέπειες. Κι ελπίζω να ευχαριστηθούν τώρα τα αυθαίρετά τους και τα ξενοδοχεία τους, ως γκαρσόνια πλέον και με τη βούλα, και να μην επιθυμήσουν να…μεταναστεύσουν βόρεια (εκτός, βεβαίως, μερικών εκλεκτών, που είναι και επιθυμητοί και καλοδεχούμενοι). Γιατί εμείς δεν επιθυμούμε να εισάγουμε την «ανάπτυξή» του είδους. Και δε λέω να γίνουμε εσωστρεφείς, αλλά να επιλέγουμε τι κάνουμε και με ποιον. Γιατί ούτε την υπομονή να σερβίρουμε καφέ στον κύριο Κροίσο-με-τα-εννιά-γράμματα έχουμε, ούτε μπαστούνια του golf μπορούμε να κουβαλήσουμε, χωρίς να μπούμε παράλληλα στον πειρασμό να τα τσαλακώσουμε πάνω σε καμιά κασίδα! Δεν είμαστε καλοί εμείς σ’ αυτά!…Είμαστε;;;
Θέλω να πιστεύω ότι, ως «καλοί», διαθέτουμε «αγνότερο» αλλά και πιο «ακατέργαστο» χαρακτήρα, χωρίς τσιριμόνιες και γαλιφιές. Τουτέστιν, μόνον για…batlers δεν κάνουμε. Ούτε στο όνομα της «ανάπτυξης», ούτε στο όνομα του «πλουτισμού», ούτε στο όνομα κανενός Επιτηδίου-της-φακής ή Τσαχπίνη-της-πρωτεύουσας.
Που με φέρνει στο δεύτερο θέμα που διαπραγματεύεται ο Χρόνος, «διαρρηγνύοντας τα ιμάτιά» του για το ότι δε θα μας έρθει νέα μονάδα ηλεκτρικής ενέργειας. Σίγουρα έχει δίκιο από την άποψη ότι αυτές οι μονάδες φέρνουν δουλειές και χρήμα στην τοπική κοινωνία. Κοιτάξτε για παράδειγμα την Εύβοια. Τόπος εξοχικών κατοικιών (και αν…) θα ήταν, αν δεν υπήρχε το Αλιβέρι. Χωρίς να παίρνω κι όρκο ότι έτσι δε θα ‘ταν καλύτερα, αλλά…λέμε τώρα…Έχει λοιπόν εν μέρει δίκιο ο Χρόνος, αλλά…Αλλά…
Λέγαμε για το περιβάλλον. Τελικά, για να καταλάβω: το δικό μας, μας αρέσει ή όχι; Θέλουμε να το διατηρήσουμε; Θέλουμε το χώμα μας αμόλυντο; Το νερό μας καθαρό; Ναι ή όχι; Δε λέω να μη γίνει μια μονάδα στη Ροδόπη – να γίνει! Αλλά όχι κοντά στο άστυ ούτε σε παραθαλάσσια / παραθεριστικά / τουριστικά μέρη. Πιστεύω ότι, αν και η Ροδόπη είναι μικρή, ΕΧΕΙ μέρη στα οποία δεν θα πατούσε κανείς, παρά μόνον για δουλειά. Εκεί να κάνουν μονάδες. Να αξιοποιήσουν μέρη που αλλιώς δε θα είχαν καμία ζήτηση. Κι αν οι προσβάσεις είναι ζόρικες, να τις…«εξημερώσουν»! Εδώ τρυπάμε βουνά για να περάσουν…τρέχοντας οι Έλληνες οδηγοί, οι οποίοι δε μπορούν να οδηγήσουν –κατά το πλείστον– ούτε…«περπατώντας» (κι ας μην το ξέρουν). Σε ένα βιομηχανικό «στήσιμο» θα κολλήσουμε;
Θα μου πείτε: κι αν το χτίσεις στο κατσάβραχο, νομίζεις ότι 10 μέτρα παραπέρα θα γλιτώσεις τις συνέπειες; Όχι εντελώς. Αλλά, με ΣΩΣΤΟ περιβαλλοντικό έλεγχο, θα προσπαθήσω να τις μετριάσω. Να τις εξασθενήσω, για να μη με «πάρουν από κάτω». Και, τέλος πάντων, εκτός από την ίδια την περιοχή, και οι κάτοικοί της πρέπει να ζήσουν. Γι’ αυτό λέω και ξαναλέω: ανάπτυξη προσεκτική, με μέτρο και πολύ καλά υπολογισμένη. Όχι σαν την «ανάπτυξη» των Πελοποννησίων που τώρα τρώνε βαριά μέταλλα και δηλητήρια και θα πεθάνουν με την…ποδιά γύρω από τη μέση και το δίσκο στο χέρι, αναφωνώντας «Υes sir!». Κι αν κάποιος ιδιώτης ή κρατικός φορέας δεν συμφωνεί με το δικό μας αναπτυξιακό μοντέλο…τώρα ξέρετε όλοι που να τον στείλετε: ΣΤΗΝ ΗΛΕΙΑ!
Και μας αφήστε μας εις τα δικά μας με υγεία…

Uli Chris