Τα βρόμικα χέρια της Frontex

Μια αποκαλυπτικότατη μελέτη 62 σελίδων του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch), που εκθέτει ανεπανόρθωτα τόσο την «Ευρωπαϊκή υπηρεσία διαχείρισης των επιχειρησιακών συνεργασιών στα σύνορα της Ηπείρου» (τη γνωστή και μη εξαιρετέα Frontex), όσο και την Ελλάδα, που τυγχάνει να είναι το απώτατο μέλος της Ένωσης προς ανατολάς, είδε χθες το φως της δημοσιότητας στις Βρυξέλλες.

Το πόνημα των επιστημόνων του Παρατηρητηρίου φέρει τον εύγλωττο τίτλο «Τα βρόμικα χέρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Εμπλοκή της Frontex σε περιπτώσεις κακομεταχείρισης κρατουμένων μεταναστών στην Ελλάδα» και περιγράφει λεπτομερώς τις άθλιες συνθήκες κράτησης των «παρείσακτων» που συνελήφθησαν στα ελληνοτουρκικά σύνορα από τις 2 Νοεμβρίου του 2010 μέχρι τις 2 Μαρτίου του 2011.

Μιλάμε δηλαδή για το διάστημα κατά το οποίο έδρασε η RABIT (Rapid Border Intervention Team), η επίλεκτη δύναμη των 175 «ακριτών» (ή αλλιώς «προσκεκλημένων στρατιωτικών») που αποτέλεσαν τη ζωντανή συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Νορβηγίας, το χειροπιαστό τους κληροδότημα υπέρ του… παρασιτοκτόνου έργου της ελληνικής κυβέρνησης. Και δεν ήταν μονάχα αυτή η συμμετοχή της πολιτισμένης Ευρώπης στον πόλεμο κατά της εισροής μεταναστών.

Η Frontex, που αυτοπεριγράφεται ως συνοριακός οργανισμός επαγρύπνησης, σύμπνοιας και έρευνας (επί του μεταναστευτικού), προσέφερε και κάμποσα υλικά μέσα, μεταξύ των οποίων υπήρξαν λεωφορεία, φορτηγά, περιπολικά και ένα ελικόπτερο… Μ’ αυτά υποστήριξε τις επιχειρήσεις της που έλαβαν χώρα πλησίον των τεσσάρων σταθμών κράτησης, εκεί δηλαδή όπου πραγματοποιήθηκαν οι περιγραφόμενες αισχρές καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι «φροντεξάριοι» ήταν που οδήγησαν τους λαθραίους στη στενή… Γνωρίζοντας (και εγκρίνοντας;) τα δεδομένα. Κι αυτό, παρότι υπάρχει δεδικασμένο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εις βάρος του Βελγίου επειδή, παραδίδοντας έναν Αφγανό αιτούντα ασύλου στην Ελλάδα, τον είχε στείλει στην ουσία στον εξευτελισμό και την ταπείνωση…

Κάνοντας συνολικά λόγο για «Κρίση Προστασίας (των δικαιωμάτων του ανθρώπου προφανώς) στην Ελλάδα» και για «βαθύτατα προβληματική πολιτική Ασύλου», η επίμαχη έκθεση περιγράφει λεπτομερώς (δεδομένου ότι οι ειδικοί που πραγματοποίησαν την έρευνα έκαναν 65 συνεντεύξεις επί τόπου, όχι μόνο με μετανάστες, αλλά και με όργανα του «αντιπάλου δέους») την κατάσταση στα προαναφερθέντα τέσσερα σημεία.

Μεταφέρουμε μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία:

Φυλάκιο

Σύμφωνα με τον ταξίαρχο Γεώργιο Σαλαμάγκα, τον επικεφαλής της Αστυνομικής Διοίκησης Ορεστιάδας, ο σταθμός συγκέντρωσης λαθρομεταναστών στη θέση «Φυλάκιο» στέγαζε (τη στιγμή της επίσκεψης) 450 φυλακισμένους, ενώ οι δυνατότητές του εξαντλούνταν στα 80 άτομα. Τα κελιά όπου συνωστίζονταν οι συλληφθέντες είχαν εφοδιαστεί με πολυάριθμες κουκέτες.

Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα τρία σημεία συγκέντρωσης (Τυχερό, Φέρες, Σουφλί) το Φυλάκιο είχε προβεί σε διαχωρισμό ανδρών και γυναικών. Ασυνόδευτα παιδιά, ωστόσο, βρέθηκαν αναμεμιγμένα με ενήλικους που δεν ήταν συγγενείς τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις η υπερσυσσώρευση ήταν τέτοια, ώστε τα πρόσωπα των κρατουμένων πιέζονταν πάνω στα κάγκελα. Λύματα έτρεχαν στους διαδρόμους επειδή (όπως υποστήριξαν οι αστυνομικοί) οι κρατούμενοι είχαν καταστρέψει τις τουαλέτες στο πλαίσιο διαμαρτυρίας…

Τον ισχυρισμό αυτό τον αρνήθηκαν οι εσώκλειστοι, οι οποίοι έκαναν λόγο για χαλασμένη αποχέτευση και για μεγάλη… δίψα. «Μας αφήνουν πολλές ώρες χωρίς νερό» κατέθεσε ένας δεκαεφτάχρονος «και, όταν τελικά μας δίνουν, είναι βρόμικο…».

Τυχερό

Το Τυχερό απέχει από τα σύνορα δύο χιλιόμετρα και κάθε άλλο παρά… τυχερό είναι για τους παράνομους εισβολείς. Ένας παλιός σταθμός τρένου εκεί, στεγάζει το αστυνομικό τμήμα. Τους μετανάστες τους είχαν φυλακίσει σε δυο παλιές αποθήκες. Χωρίς φωτισμό, χωρίς κρεβάτια. Και ήταν 130, ενώ ο χώρος με το ζόρι έπαιρνε 40-50 άτομα. Κοιμόνταν πάνω σε χαρτόνια και σε σανίδες από το χαλασμένο πάτωμα. Ουρούσαν μέσα σε μπουκάλια μιας και δεν είχαν πρόσβαση στις τουαλέτες. Τα ποντίκια τριγύρω είχαν καταφάει τα πάντα.

Ένας Ιρακινός που βρισκόταν εκεί επί 48 ημέρες δήλωσε: «Προέρχομαι από μια χώρα εμπόλεμη. Όμως τέτοια δυστυχία δεν την ξαναέζησα. Δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα ούτε νερό. Και για να σε δει γιατρός πρέπει να χάσεις τις αισθήσεις σου…».

Φέρες

Οι Φέρες απέχουν τρία χιλιόμετρα από τα σύνορα. Στον σταθμό της χωροφυλακής, που δεν ήταν προορισμένος για φυλακή, κρατούνταν 97 άνθρωποι, γυναίκες και άντρες μαζί. Στις εποχές αιχμής, ωστόσο, το νούμερο ανεβαίνει αρκετά. Κι ας είναι ο χώρος δυναμικότητας περίπου 30 ατόμων. Μια πενηντάχρονη από τη Γεωργία περιέγραψε την κατάσταση ως εξής:

«Υπάρχει απίστευτη βρομιά. Ούτε λόγος για μπάνιο. Η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική. Υπάρχουν εδώ μέσα και νεαρά κορίτσια. Δεν είναι σωστό να συνωστίζονται μαζί με τους άντρες. Εγώ πάντως τις νύχτες δεν κοιμάμαι. Κάθομαι απλώς πάνω σε ένα στρώμα»… Κάποιοι αναγκάστηκαν να κοιμηθούν στην τουαλέτα. Άλλοι αγόρασαν λίγο σαπούνι στη «μαύρη». Ένα ευρώ… Η πλειοψηφία χρωστούσε λεφτά σε κάποιους ανώνυμους προμηθευτές…

Σουφλί

Το Σουφλί βρίσκεται κοντά στον Έβρο. Η κατάσταση εκεί ήταν ακριβώς η ίδια. Συνωστισμός, απαράδεκτες συνθήκες υγιεινής, ακάλυπτες βιολογικές ανάγκες. Εκεί είχε αναφερθεί και βιασμός προ διημέρου. Όταν οι ερευνητές απευθύνθηκαν στην πανταχού παρούσα Frontex, οι «επίλεκτοί» της αποκρίθηκαν ότι η έρευνά τους δεν επιβεβαίωσε τη σχετική αναφορά… Η ατμόσφαιρα στο Σουφλί ήταν ιδιαιτέρως τεταμένη γιατί οι κρατούμενοι είχαν φτάσει στα όριά τους και είχαν μπει σε φάση… απεργίας.

Στον απόηχο της έκθεσης του Παρατηρητηρίου αρχίζει σήμερα διήμερη συνάντηση των Ευρωπαίων υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών, κατά τη διάρκεια της οποίας αναμένεται να γίνουν αποδεκτές κάποιες τροποποιήσεις στη δράση της Frontex. Οι ειδικοί ωστόσο επιμένουν ότι κάτι τέτοιο δεν είναι αρκετό. Ζητούν νομικές, διοικητικές και κυρίως αλτρουιστικές διαρθρωτικές αλλαγές. Οι νέες μεταναστευτικές κρίσεις που αναμένονται στη λεκάνη της Μεσογείου καθιστούν την κατάσταση ιδιαίτερα επείγουσα…